Bulutlar Nasıl Oluşur?

Havada asılı duran beyaz renkli su buharları olan bulutlar nasıl oluşur ve neyden oluşur. Belki çocuklar bunu daha çok merak ediyor ama yetişkinler de bulut ve yağmur oluşumu üzerine akıl yoruyor. Bulutlar düşlerdeki pamuklar gibi değiller.

Yeryüzünden buharlaşan suyun atmosferde yoğunlaşıp asılı durmasıyla bulutlar oluşur. Bu tanımı daha basit bir şekilde ifade edebiliriz. Evde tenceremizde kaynayan suyun buharı bulut, yükselerek tencere kapağında yoğunlaşıp damlayan su ise yağıştır. Teknik olarak basit bir oluşum olsa da suyun katı, sıvı ve gaz hallerini alabilmesi ve suyun tatsız, renksiz bir yapıya sahip olması daha karmaşıktır.

 

Bulutun Ana Maddesi Su Buharı

Bulutun ana maddesi olan su buharı yer yüzünden buharlaşan sudur. Bu su yer yüzünde çeşitli hallerde bulunur. Yerkürenin içi ve dışı su ihtiva eder. Bu suyun bir kısmı yerin altındaki mağma içerisinde saklıdır. Suyun bir kısmı yerkabuğunda yeraltı suları dediğimiz haldedir. Suyun bir kısmı yeryüzeyinde okyanus, deniz, göl ve akarsu şeklindedir.

Suyun bir kısmı katı halde buzulları oluşturur ve bir kısmıda atmosferde nem olarak bildiğimiz gaz halde asılı durur. İşte bulut oluşturan şey bu su buharıdır. Az da olsa suyun bir kısmı yeryüzündeki canlı ve cansız tüm varlıkların bünyesinde saklıdır.

 

Yağmur Nasıl Oluşur?

Bu suların bulut oluşturabilmesi için atmosferde yükselmesi gerekir. Güneş ışınları yer yüzeyindeki suları ısıtır ve su zerreleri buhar halinde atmosfere doğru hareket eder. Biz bunu nem olarak hissederiz. Bazen çok nemli havalar ile karşılaşmışızdır. İşte bu aslında suyun buhar halini alması ile oluşmuştur.

Atmosferin üst kısımlarına doğru yükselen su buharı yavaş yavaş soğumaya başlar. Çünkü atmosferde yükseldikçe sıcaklık azalır. Soğuyan su zerreleri bir araya gelir ve buna yoğunlaşma denir. Yani su buharı soğudukça zerreler bir araya gelerek tekrar sıvı hale gelir. Su zerreleri birleştikçe ağırlık kazanır ve atmosferde daha fazla yükselemez. Yer çekiminin etkisiyle su damlaları yeryüzeyine doğru çekilir ve yağış dediğimiz olay gerçekleşir. Atmosferdeki sıcaklık eğer 0 C derecenin altındaysa bu su damlaları soğuğun etkisiyle katılaşarak buz kristalleri halini alır ve kar yağışı dediğimiz olay gerçekleşir. Atmosferden yeryüzeyine düşen buz kristalleri eğer yeryüzeyinde sıcaklık 0 C derecenin üzerindeyse yine sıvı hale gelerek yağmur dediğimiz yağış türünü oluşturur.

 

Yoğunlaşma Türleri

Yoğunlaşma dediğimiz bu olayı sadece atmosferde değil yeryüzeyinde de görebiliriz. Türkiye’de genellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında yeryüzeyinde çimen, araba ve çeşitli maddeler üzerinde gece ve sabahın erken saatlerinde su damlacıkları görürüz. İşte bu olayda yoğunlaşmadır.

 

Yoğunlaşma Nedir Nasıl Oluşur?

Çünkü gece sıcaklık ani düşünce atmosferdeki asılı su buharları yani nem, soğumanın etkisiyle ağırlaşıp cisimlerin üzerine düşer. Genellikle ani soğuyabilen cisimler üzerinde daha fazla su zerresi görülür. Çünkü gece soğuma gerçekleşirken hızlı soğuyabilen cisimler daha hızlı soğuduğu için su buharı bu yüzeylerde daha hızlı ve etkili yoğunlaşır. Eğer hava sıcaklığı 0 C derecenin altında ise yoğunlaşan bu su zerreleri katılaşarak buz kristalleri halini alır. Bu şekilde oluşan buz kristallerine kırağı ve kırç ismi verilir.

 

Bulutların Rengi

Bulutların rengi güneş ışığındaki renkler ve su buharının bu renklere verdiği tepkiyle ilgilidir. Güneş ışığında göremediğimiz renkler vardır. Dolayısıyla güneş ışığı buluta yani aslında su buharına çarptığı zaman beyaz renkli görünür. Aslında günlük hayatımızda da durum böyledir. Şayet yerden havaya saçılan suya baktığınızda suyu beyaz renkliymiş gibi görürsünüz.

Bu iki durum birbirinden farksızdır. Sadece biri havada gördüğümüz biri ise yerde gördüğümüzdür. Sonuçta ikisi de su buharı ve su zerresidir.

 

Renkli Bulutlar

Bulutlar her zaman beyaz renkte görülmezler. Bazen havada renkli bulutlar görürüz. Genellikle de üstü beyaz altı koyu renkli bulutlar görürüz. Bu da yine güneş ışığının su buharıyla etkileşimindendir. Ancak burada bulutun altının daha koyu renkte gözükmesi yoğunlaşan su buharının bulutun alt katmanında daha yoğun olmasıdır. Bu tıpkı ayranda dibe çöken yoğurt ile üste çıkan yoğurt suyu gibidir.

 

Bazen de kızıl ya da sarımsı bulutlar görürüz. Olay hiç değişmiyor yine güneş ışınlarının oyunu devrede. Ancak buradaki fark güneş ışığının geldiği açı ile kırılması ve farklı renkte gözükmesidir.

 

Hareket Eden Bulutlar

Ekosistemin en önemli maddesi olan su atmosfer ve yerküre arasında sürekli bir döngü halinde devam eder. Suyun bu yolculuğunda bulutların önemli rolü vardır. Hareket eden bulutlar su buharını farklı coğrafyalara taşır. Bu yönüyle su döngüsünün en önemli parçası hareket eden bulutlardır.